Saarbrücker Zeitung | Werner Stauder Publications

Die Saarbrücker Landeszeitung, mein erster Arbeitgeber, hatte am 31. Mai 1972 ihr Erscheinen eingestellt, nachdem sie von der Saarbrücker Zeitung übernommen worden war. Seitdem ist die Saarbrücker Zeitung die einzige Tageszeitung in dem gesamten Saarland und hat somit als einziger Anbieter im Zeitungsmarkt des Saarlandes ein Monopol inne. Nachdem ich bereits fünf Jahre in den Niederlanden wohnte und beim Noordhollands Dagblad arbeitete schrieb ich für die Wochenendausgabe der Saarbrücker Zeitung diese Reportage über die Geschichte der deutschen Einwanderer in Surinam, der Heimat meiner Frau.

Saarbrücker Zeitung, Samstag, 31. Januar 1981
SZ am Wochenende, Seite 2
"Die Deutschen haben in Surinam alles zustandegebracht"

https://www.saarbruecker-zeitung.de/

Maak jouw eigen website met JouwWeb

Saarbrucker Zeitung 1981 02 06

PDF – 5,3 MB 70 downloads

Download

Nederlandse vertaling:

Landbouw en bauxietwinning werden ooit opgericht door Europese immigranten

De Duitsers hebben alles tot stand gebracht in Suriname

De eerste Hernhutters kwamen in 1735

Dat Duitse emigranten zich al vroeg in Oost-Europa en de Balkan vestigden en later een beslissende bijdrage leverden aan de ontwikkeling van de Verenigde Staten van Noord-Amerika is bij velen doorgaans bekend. Maar wie weet er nog wel, dat Duitse emigranten ook een grote rol hebben gespeeld bij de kolonisatie van het voormalige Nederlands Guyana, het huidige Suriname, dat kustland aan de Atlantische Oceaan in het noordoosten van Zuid-Amerika? Het waren geloofsvluchtelingen en zendelingen, van wie de meesten tot de Broederuniteit van de Hernhutters behoorden, die cultuur, christendom en economische welvaart brachten in deze voormalige Nederlandse kolonie, die sinds 1975 als onafhankelijke republiek permanent lid is van de VN.

Van de grote invloed en het brede werk van de veelal Duitse immigranten en zendelingen getuigt nog steeds de grote sympathie en dankbaarheid die de nazaten van de toenmalige bewoners jegens de Duitsers tonen.

De Broedergemeente van de Hernhutters is een religieuze gemeenschap bestaande uit afstammelingen van de piëtistische Boheemse en Moravische broeders, die in get jaar 1727 in Saksen door Nikolaus Ludwig Graf von Zinzendorf gesticht werd. De latere Broederuniteit is vernoemd naar zijn landgoed bij Löbau aan de Hutberg. Al in 1735 vertrokken leden van de Broedergemeente uit Herrnhut naar Zuid-Amerika, hetzij voor de zending, hetzij als geloofsvluchtelingen, en vestigden zich in wat nu Suriname is.

Hoewel de Hernhutters hun voornaamste taak zagen in het verkondigen van het evangelie aan de inheemsen, waren ze ook bekwame ambachtslieden en bedreven kooplieden en stichtten zo de welvaart van het land die al snel zichtbaar werd.

Ondanks grote moeilijkheden, bijvoorbeeld als gevolg van een gebrek aan taalvaardigheid of het onbekende klimaat, slaagden zij er al in 1765 in een Broedergemeente op Surinaamse bodem te stichten. Deze "pioniers van het zendingswerk" moesten zich ook verdedigen tegen de Nederlandse koloniale heersers en tegen de slavenhouders die voor hun eigen belang niet wilden dat hun land zich zou ontwikkelen op een manier die de inheemse bevolking diende.

Toen de Hernhutters de taal leerden van de inheemse Indianen van de Arowak- en Carib-stammen, werd het belangrijkste obstakel voor hun zendingswerk weggenomen. Later predikten de Duitse immigranten zelfs in "Sranang Tongo", een zogenaamd Negerengels dat nog steeds in gebruik is.

De Hernhutters kregen veel steun vanuit hun thuisland. Toen twee zendelingen in 1880 een verzoek stuurden naar Saksen om geld en giften in natura naar Nederlands Guyana te sturen, werd dit verzoek genereus ingewilligd. Getuige hiervan is de grote klok in de mooiste kerk van Paramaribo, de hoofdstad van het land en tegelijkertijd de grootste nederzetting in het huidige Suriname. Zoals een inscriptie op de kerkklok laat zien, is zij afkomstig uit een gieterij in Saksen, waar zij in 1861 werd gegoten.

Al in januari 1746 hadden Duitse geologen goud en andere delfstoffen opgespoord bij "Berg en Dal" aan de Surinamerivier. Daarbij hoorde ook bauxiet, dat nog steeds het belangrijkste exportproduct is van Suriname naar alle delen van de wereld.

Waarschijnlijk de bekendste persoonlijkheid in onze streken, wier werk direct gerelateerd is aan het Zuid-Amerikaanse land, is zeker de graveuse Anna Maria Sibylla Merian, die op 8 april 1847 in Frankfurt am Main werd geboren. Na haar huwelijk met de Neurenbergse schilder J.A. Graff woonde ze eerst in Neurenberg voordat ze van 1699 tot 1701 naar Suriname reisde als schilderes van bloemen en insecten. Daar schreef ze ook haar hoofdwerk: "Metamorphosis insectorum surinamensium". Ook na 280 jaar is dit werk over de "veranderingen van de Surinaamse insecten" nog steeds van onschatbare waarde voor natuurwetenschappers in Suriname in het bijzonder en in Zuid-Amerika in het algemeen.

Ook de Duitsers Theophilus Schumann en zijn zoon Christian leverden een bijzondere bijdrage aan de taalontwikkeling van het land. Beiden bestudeerden "Sranang Tongo" en werkten aan een woordenboek voor "Negerengels", dat ze echter niet konden voltooien. Het werd vervolgens in 1856 gepubliceerd door de Duitse theoloog, botanicus en taalkundige Heinrich Rudolf Wullschlägel.

Siegfried Beck, een zendingskoopman geboren op 30 juli 1880 in Gnadenfeld in Silezië, speelde een belangrijke rol in de economische bloei van Nederlands Guyana. Hij was algemeen directeur van de zendingsfirma C. Kersten & Co. - tegenwoordig het grootste warenhuis van Suriname met een kantoor in Amsterdam - en gaf destijds een belangrijke sturing aan de economische ontwikkeling van de kolonie.

Door deze vele verdiensten, het onvermoeibare werk in kleine kring, is het begrijpelijk dat de Duitsers nog steeds hoog aangeschreven staan in Suriname, wat bij de voormalige koloniale heersers niet altijd het geval is. Een interview van de voormalige premier van Suriname, Johann Adolf Pengel met "Vrij Nederland" kan dienen als bewijs van de goede reputatie die de Duitsers in Suriname genieten: "Wij zijn Hernhutters! Mijn vader heeft alles van een Duitse dominee geleerd. De Duitsers hebben alles in Suriname tot stand gebracht. Vroeger op school spraken wij voornamelijk Duits."

Ook de huidige structuur van het land - meer dan 50 procent van de bruikbare oppervlakte is landbouwgrond - gaat terug op Duitse initiatieven. Hoewel de eerste landbouwpogingen van geïmmigreerde boeren uit de Palts en Bazel in de 18e eeuw mislukten, werden de toen ondernomen pogingen later met succes bekroond. Het waren niet zozeer de klimatologische omstandigheden of de aard van de bodem als wel koorts en aanvallen van de bosbewoners die de eerste landbouwondernemingen minder succesvol maakten. Ook twee Paltser wijnbouwfamilies uit Wachenheim aan de Wijnstraat zorgden er al vroeg voor dat de wijn daar bekend werd.

Werner Stauder